یادداشت | سینما؛ سرگرمی یا بزنگاه تغییر نگرش
همواره در ساختارسازی برای سینما سرگرمی را بهانه‌ای برای انتقال پیام کرده‌اند تا بتوانند وارد فضای ضمیر ناخودآگاه مخاطب بشوند و تاثیر خود را بگذارند.
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، سرگرمی مهمترین مسئله تولید فیلم‌های سینمایی است. در واقع برخی معتقدند غایت سینما، سرگرمی (intertainment) می‌باشد و استدلال‌شان هم بر این اساس است که در ابتدای فیلم‌ها و انیمیشن‌ها جمله «برای سرگرمی است» را می‌نویسند.
اما این حرف برای کسانی که با حوزه سواد رسانه آشنا هستند، کمی بامزه است. البته گاهی اوقات از این حرف برای پنهان کاری برنامه‌های هدمند خودشان استفاده می‌کنند؛ همایون اسعدیان بعد از انتقادات زیادی که به آثارش شده بود، در پاسخ گفت که سینما فقط برای سرگرمی است و ما قصد خاصی از تولید آثارمان نداریم.
رسانه برای پیام است
از طرف دیگر کافی است تا از ابتدا تا انتهای فیلم‌های اسپیلبرگ را ببینید، سبک ساختاری فیلم‌های اسپیلبرگ بعد از سال 1979 که انقلاب اسلامی رخ داد، تغییر ماهوی زیادی کرد. نشانه‌هایی که می‌توان از آن برد فرهنگی انقلاب اسلامی را نشان داد که چگونه نشانه گرفته شده است.
مک لوهان می‌گوید: برای حصول به درک واضح و شناخت روشنی از یک فرهنگ باید به مطالعه ابزارهایی پرداخت که در آن فرهنگ برای تبادل افکار و مبادله پیام‌ها به کار گرفته می‌شود.[1] با بررسی آثار سینمایی انقلاب اسلامی می‌توانیم به نقش و تاثیر متقابل فرهنگ و جامعه در این ابزار بپردازیم و می‌توان به نقش سینما در تغییر فرهنگ مردم ایران نیز اشاره داشت.
سینمای غرب، مسئله دین را به سبک زندگی تغییر می‌دهد
سینمای غرب نیز از این داستان مستثنی نیست. امروز دنیای غرب ترویج سرگرمی‌های نامشروع خویش از چه ابزاری استفاده می‌کند؟ آنها با اصالت دادن به سرگرمی گاهی پارا فراتر می‌گذارند و همه چیز را به تمسخر می‌گیرند. یک قدم جلوتر، حتی مقدسات دینی یکی از ادیان الهی مانند مسیحیت در آثار بسیاری به سخره گرفته شده است.
مثلا در فیلم داوینچی کد2 وقتی به دنبال کشف حقیقت در تلاش هستند، ناخودآگاه متوجه این مسئله می‌شوند که مسیح فرزند، همسر و پسر داشته است. در حالی که این در خود آئین مسیحیت نیز رد شده است و حال برای برخورد با این دست مسائل چگونه باید برخورد کرد تا دیگر تکرار نشود؟
هالیوود با بهانه سرگرمی، سبک زندگی افراد زیادی را دستخوش تغییر کرده است، آنها تلاش می‌کنند تا سینمای دینی را به سمت سبک زندگی تغییر دهند و در این مسیر نیز قرآن هشدار داده است: قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَیتَنِی لأُزَینَنَّ لَهُمْ فِی الأَرْضِ وَلأُغْوِینَّهُمْ أَجْمَعِینَ [2] «گفت: ای پروردگار من حال که به کیفر سجده نکردنم مرا به راه شر و فساد انداختی، من هم یقیناً [همه کارهای زشت را] در زمین برای آنان زیبا جلوه می‌دهم تا ارتکاب زشتی‌ها برای آنان آسان شود و مسلماً همه را به راه شر و فساد می‌برم».
سرگرمی یا اغواگری، کدام را نشان می‌دهند
در آیه دیگری نیز اینگونه هشدار می‌دهد: وَإِذَا تُتْلَی عَلَیهِمْ آیاتُنَا بَینَاتٍ قَالَ الَّذِینَ کفَرُوا لِلَّذِینَ آمَنُوا أَی الْفَرِیقَینِ خَیرٌ مَّقَامًا وَأَحْسَنُ نَدِیا * وَکمْ أَهْلَکنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هُمْ أَحْسَنُ أَثَاثًا وَرِئْیا[3] «و هنگامی که آیات روشن ما را بر آنان می‌خوانند، کافران به آنان که ایمان آورده‌اند، می‌گویند: کدام یک از ما دو گروه، جایگاهش «از جهت مادی» بهتر و مجلس اُنسش نیکوتر است؟ * و چه بسیار اقوامی را پیش از آنان هلاک کردیم که لوازم زندگی بهتر و ظاهری خوش‌نماتر داشتند.»
مهمترین آثاری که سینمای هالیوود بعد از انقلاب اسلامی تولید کرده است به مسئله آخرالزمان و سبک زندگی اشاره دارد. از طرفی آنها تلاش کردند تا جهان را آماده یک جنگ بزرگ جهانی کنند. از طرف دیگر با برنامه ریزی برای تغییر زندگی مردم، جامعه‌های هدف را سیبل حمله خود قرار دادند.
چگونه زیستن را باید آموخت
آمار وحشتناکی که از اعتیاد جوانان به فضای مجازی، دیدن سریال‌ها و فیلم‌های آمریکایی به گوش می‌رسد، نشان از این دارد که در برنامه ریزی کاری خود نقش موثری داشتند و توانستند مخاطبان زیادی را به خود جذب کنند، کاری که ما در نقطه مقابل با قوت پیش نبردیم و جدیدترین اثر تولیدی شبکه نمایش خانگی ایران ممنوعه است که تقلید بدی از فیلم‌های سبک امریکن پای آمریکایی است.
هالیوود با رویکرد سینمای آنتاگونیست و پروتاگونیست، با معرفی قهرمان‌ها و ضدقهرمان‌های محبوب در سینما توانست قاب دوربین رسانه‌های دیگر را مختل کند و خود تبدیل به عنصری بی بدیل شود. مرد عنکبوتی، سوپرمن، هالک و به خصوص مجموعه قهرمان‌هایی که در فیلم انتقام جویان «The Avengers» دور هم جمع کرده است، در مقابل ضد قهرمان‌های خبیث و محبوبی چون جوکر که با تمام خباثت نمی‌توان آنها را دوست نداشت، نکته مهمی است که راز رسانه را به ما نشان می‌دهد./ی704/س
منابع
[1] . زندگی در عیش، مردن در خوشی، نیل پستمن، ص 73
[2]. سوره حجر، آیه 39.
[3]. سوره مریم آیه 73 و 74
ارسال نظرات